چگونه می توان از صحت استریلیزاسیون مطمئن شد؟

تست های بیولوژیکال هر چند وقت یکبار باید انجام شوند؟

در صورت استریل ایمپلنت ها دستورالعمل انجام تست اسپور چگونه است؟

اگر تست اسپور(بیولوژیکال) مثبت بود چه کنیم؟

عوامل موثر بر اثر بخشی استریلیزاسیون چیست؟  



به طور عمده به سه طریق می توان از صحت استریلیزاسیون اطلاع حاصل کرد که البته بسته به نوع آنچه که می خواهیم استریل کنیم متفاوت است. این روشها

1- مکانیکی

2-شیمیایی

3-بیولوژیکال است.

روش مکانیکی :

روش مکانیکی شامل ارزیابی زمان سیکل، دما و فشارو سایر پارامترهای استریل توسط نشانگرهای مکانیکی و درجه های دستگاه است. در برخی دستگاههای جدید این فرآیند توسط میکروکامپیوترتعبیه شده در دستگاه کنترل شده و برگه ای را که شامل اطلاعات فوق است چاپ یا نمایش می دهند. این روش برای اطمینان از صحت استریل کافی نیست ولی برای اطلاع از خرابی دستگاه درخور توجه است.یعنی اگر دستگاه فرآیند استریلیزاسیون را سالم اعلام کند قابل اعتماد نیست اما خطاها باید پیگیری شوند.

روش شیمیایی ‌:

استفاده از مواد شیمیایی حساس به ارزیابی شرایط فیزیکی از قبیل دماو.... در فرآیند استریلیزاسیون نشانگرهای شیمیایی مانند نوار های حساس به گرما که سریعاً زمانی که شرایط مورد نظر حاصل شده باشد تغییر رنگ می دهند. این اندیکاتورها بایستی داخل بسته بندی ها قرار داده شوند تا از نفوذ ماده استریل کننده به داخل بسته اطمینان حاصل کنیم. به طور کلی اندیکاتور ها به 2 دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند. اندیکاتور های خارجی به روی بسته ها چسبانده می شوند و موقعی استفاده می شوند که اندیکاتور داخلی قابل مشاهده نیست واین اندیکاتورها عمدتاً تک پارامتری هستند. اندیکاتور های داخلی بر خلاف گروه قبلی 2 یا 3 پارامتر را کنترل می کنند و نسبت به اندیکاتورهای گروه قبل قابل اعتماد تر هستند. در صورتیکه اندیکاتورهای شیمیایی تغییر رنگ مناسب ندهند بایستی از نشانگرهای زیستی (بیولوژیکال) استفاده شود.

نشانگر بیولوژیکال :

این اندیکاتورها مطمئن ترین اندیکاتورهای کنترل استریل می باشند و به دلیل اینکه ما مستقیماً میکروارگانیسم ها را در معرض شرایط استریل قرار می دهیم در این روش از مقاوم ترین میکروارگانیسم ها که پاتوژن هم نیستند استفاده می شود مثل استئاروترموفیلوس و گونه های ژئو باسیلوس. از آنجایی که این اسپورها مقاوم ترین نوع اسپورها هستند می توان اطمینان حاصل کرد که پاتوژنهای بالقوه دیگر نیز همگی از بین رفته اند.

هر چند وقت یکبار باید تست اسپور انجام شود(بیولوژیکال)

 عملکرد صحیح چرخه استریل بایستی متناوباً حداقل هر هفته یکبار توسط اندیکاتور بیولوژیکال تست شود .
    
 کاربران دستگاههای استریل کننده بایستی دستورالعمل های کارخانه سازنده دستگاه را در مورد محل قرارگیری مناسب اندیکاتور دنبال کنند .
    
به همراه اندیکاتور استریل شده بایستی اندیکاتوراستریل نشده ای هم با همان تاریخ تولید در انکوباتور کشت داده شود تا نتایج قابل مقایسه باشد.

در موارد زیر حتماً از اندیکاتور بیولوژیکال استفاده گردد:

1- هرگاه نوع جدیدی از مواد بسته بندی استفاده شود.

2- پس از هر بار تعمیر دستگاه استریل کننده.

3- پس از هرگونه تغییردر نحوه بارگزاری استریل کننده.

4-هر گاه پرسنل تازه کار هستند.

شرایط استفاده از اندیکاتورهای بیولوژیکال در ایمپلنت ها چگونه است؟

استریل تمامی ایمپلنتها بایستی توسط اندیکاتورهای بیولوژیکال کنترل گردند و ایده آل آنست که این ایمپلنت ها تا موقعی که جواب منفی تست اسپور مشخص نشده باشد استفاده نگردد.

همانطور که پیشتر گفته شد دستورالعمل کارخانه تولید کننده دستگاه استریل مبنی بر محل مناسب قرار دادن اندیکاتور بیولوژیکال بایستی دنبال شود در غیر اینصورت در اتوکلاوهای 1 درب در ابتدا و انتهای چمبر و در اتوکلاو های 2 درب در ابتدا ، وسط و انتهای چمبر قرار داده شوند.

اگر جواب اندیکاتور بیولوژیکال مثبت شد چه کنیم؟

اگر نشانگرهای مکانیکی و شیمیایی عملکرد درست دستگاه را نشان دهند و نشانگر بیولوژیکال مثبت باشد، احتمالاً نشانگر خرابی دستگاه نیست و به جز ایمپلنت ها بقیه ابزار نیاز به استریل مجدد ندارند. با این وجود اپراتور دستگاه بایستی تست بیولوژیک را مجدداً نظیر همان سیکلی که بیولوژیک مثبت شده است تکرار نمایند و دستگاه از سیکل استریل خارج گردد.

در صورتیکه نتیجه تکرار بیولوژیک منفی شد و فرآیند کامل بود استریلایزر مجدداً وارد سیکل استریل گردد. اگر تست بیولوژیک مثبت شد دستگاه بایستی تعمیر مجدد شده و پس از تعمیر 3 بار توسط بیولوژیک ها با چمبر خالی تست شود در این صورت پک هایی که تصور می کنید استریل صحیحی( هنگام اعلام بیولوژیک اولیه) نداشته اند مجدداً بسته بندی و استریل کنید .

نتایج تست های بیولوژیکال بایستی به شکل منظم ثبت گردد.



عوامل عمومی موثر برتاثیر پذیری استریلیزاسیون :

مشکل ایجاد شده
    
علت

پروتئین و نمک باقیمانده روی ابزار باعث عدم تماس مستقیم میکروارگانیسم ها با عامل استریل کننده می شود.
    
تمیز نکردن مناسب ابزارها

جلوگیری از نفوذ عامل استریل کننده

ذوب شدن یا سوختن و یا پارگی ماده بسته بندی

افزایش مدت زمان استریل شدن
    
بسته بندی نادرست یا نوع بسته بندی اشتباه

افزایش زمان لازم جهت رسیدن به دمای استریل و به تعویق افتادن استریل و عدم نفوذ عامل استریل کننده به مرکز حجیم

بار گذاری نا مناسب (چیدمان غلط)

بارگذاری زیاد(نبود فضای مناسب بین پک ها)

عدم استریل یا استریل زائد و خرابی ابزارهای جراحی و از بین رفتن بسته بندی
    
زمان بندی نامناسب و دمای اشتباه

استفاده نادرست از دستگاه